Odeszli dawniej z Kraju Indian
Odeszli ostatnio z Kraju Indian
Zmarł Johnny Cash
Urodzony 26 lutego 1932 roku w Kingsland, w stanie Arkansas Johnny Cash był znanym piosenkarzem, kompozytorem i poeta, aktorem i producentem filmowym. Przez 40 lat kariery scenicznej nagrał ponad 1500 piosenek country i gospel, 11 razy został nagrodzony prestizowa muzyczna nagroda Grammy.
Wiele jego piosenek poswięconych było trudnym losom Indian, jak np. znane i wykonywane takze np. przez Boba Dylana ballady Petera LaFarge: "The Ballad of Ira Hayes" oraz "As Long As The Gras Shall Grow", pochodzace z wydanego w 1964 roku albumu Casha "Bitter Tears (The Ballads of American Indian)". Indianskie motywy w wielu piosenkach oraz działania artysty wspierajace tubylczych Amerykanów (Cash pomógł m.in. zebrac pieniadze na szpital dla Siuksów) sprawiły, że wielu ludzi uwaza, iż wsrod przodków Casha byli Indianie (niektore zrodla podaja nawet, że byl 1/4 Cherokee, ale poza wygladem artysty nie podaja żadnych dowodów).
Sam Cash zwykle zaprzeczał tym pogłoskom, choć czasem, wspominajac burzliwe lata 60-te i swoje doswiadczenia z narkotykami, mawiał też z przymrużeniem oka: "Im wiecej brałem, tym wiecej czułem w sobie indiańskiej krwi". Tak czy inaczej, jest faktem, iz Johnny Cash rzeczywiscie interesowal sie losem Indian (juz w latach 60-tych odwiedzil m.in. cmentarz w Wounded Knee) i spiewał o nich (i dla nich) w czasach, gdy jeszcze nie bylo to takie popularne. Zmarł 12 wrzesnia 2003 roku w stolicy muzyki country, Nashville.
4 sierpnia 2003 zmarł w Montanie wybitny współczesny pisarz indiański, James Welch. Był autorem szeregu powiesci, w wiekszosci znanych i tłumaczonych na szereg jezyków obcych (niestety, jeszcze nie na język polski): jak "Fools Crow", "Winter in the Blood", "The Death of Jim Loney", Killing Custer", "The Heartsong of Charging Elk" i "The Indian Lawyer".
Gdy, rozpoczynajac studia na Uniwersytecie Montany, przyznał się, że nie wie nic o pisaniu poezji, jego profesor Richard Hugo poradził mu, by pisał o rezerwacie, krajobrazie i ludziach. I tak też zrobił. Jego pierwsza ksiażka, zbiór poezji "Riding the Earthboy 40" (1971), była nie tylko jedna z pierwszych wspolczesnych ksiazek napisanych przez Indianina o Indianach, ale także jednym z pierwszych tubylczych dzieł o wartosci wykraczajacej poza literacka ciekawostkę etniczna.
Tym tematom Welch pozostał wierny, niezaleznie od tego czy pisał dla swoch sasiadów z miasteczka Rattlesnake, Amerykanów z wielkich nadbrzeżnych miast, czy Europejczykow (był bardzo popularny m.in. we Francji, gdzie za swe prace otrzymał tytuł szlachecki).
Welch Był mistrzem w perfekcyjnym doborze słów, jasnym wyjasnianiu znaczeń, poruszajacym oddawaniu uczuć, klarownym przedstawianiu sytuacji zdarzeń. Nieustajacy w swej tworczej pracy, był przeciwienstwem jednego ze swych literackich bohaterów, o którym pisał "Nauczył się stwarzać pozory pracy do tego stopnia, że pocił sie już wtedy, gdy zakładał rękawice, choć w rzeczywistosci robił bardzo niewiele."
Przez całe swe życie pisał i opowiadał o tym, co znaczy być Indianinem we współczesnej Ameryce, o prawdziwych ludzich i historiach z amerykańskiego Zachodu. Urodzony w Browning i wychowany w Rezerwacie Fort Belknap, James Welch, syn Indianina Blackfeet i Indianki Gros Ventre, zmarł w wieku 62 lat na raka płuc.
Zobacz także:
Zmarł amerykański pisarz James Welch
http://dancingbadger.com/4welch.htm
http://www.csustan.edu/english/reuben/pal/chap10/welch.html
http://amindianlit.topcities.com/page17.html
12 grudnia 2002 w szpitalu w brazylijskim Sao Paulo zmarł w wieku 88 lat Orlando Villas Boas, ostatni z czterech braci Boas, którzy poswięcili swoje życie ochronie Indian z brazylijskiej Amazonii.
Urodzony na plantacji kawy swego ojca w pobliżu miejscowosci Botucatu, w wieku 29 lat Orlando dołaczył do swoich braci - Claudio, Alvaro i Leonardo - w tzw. ekspedycji Roncador-Xingu, ktora miała sporzadzić mapy pod przyszłe osadnictwo w tym dzikim rejonie Amazonii.
Podczas tej ekspedycji, w latach 1943-1960, bracia Villas Boas pomogli nawiazać pierwsze kontakty zachodniej cywilizacji z wieloma tamtejszymi plemionami - Xavante (1948), Juruna (1949), Kayabi (1951) Txucarramae (1953) i Suya (1959).
Orlando i Claudio, najsławniejsi z rodzeństwa, zamieszkali ostatecznie z Indianami i pozostali w dżungli przez 32 lata. Za działalnosć w obronie tubylczej ludnosci w 1976 roku nominowano ich do Pokojowej Nagrody Nobla.
21 stycznia 2002 roku zamordowany został Robert Standing Deer Wilson, przez 25 lat więzienny przyjaciel i obrońca Leonarda Peltiera, po uwolnieniu organizator wspierajacych Leonarda akcji społecznych i programów radiowych w rejonie Houston w stanie Teksas, a od niedawna członek Zarzadu Komitetu Obrony Leonarda Peltiera (LPDC).
Więcej informacji
16 grudnia 2002 roku odeszła do swiata ducha Nilak Butler, znana działaczka na rzecz ochrony praw człowieka i srodowiska, aktorka, piosenkarka, siostra, ciocia i przyjaciółka. Zmarła w wieku 49 lat po ponad dwuletniej walce z rakiem jajnikow. Była postacia niezwykła dla wszystkich, którzy ja znali, a jej głos brzmiał równie klarownie i mocno w szałasie potu, na spotkaniach edukacyjnych, naradach organizacyjnych i politycznych demonstracjach.
Urodzona w inuickiej rodzinie na Alasce, Nilak Butler jako niemowlę została adoptowana i przeszła życiowa droge typowa dla wielu jej współczesnych - wychowujac się w domach dziecka i rodzinach zastępczych - by ostatecznie powrócić do Kraju Indian. Gdzies na tej drodze zagrala w filmie "White Dawn" rolę młodej Inuitki, poznajacej białych odkrywców i to podczas kręcenia tego filmu odkryła ponownie swe inuickie korzenie. W 1974 roku powróciła do Los Angeles, gdzie - grajac w sztuce "Savages" - poznała członków Ruchu Indian Amerykańskich i dołaczyła do nich.
To wlasnie w AIM, podczas okupacji opactwa w rezerwacie Indian Menomini w stanie Wisconsin w 1974 roku, Nilak (noszaca dotad nazwisko Kelly Jean McCormick) poznala Dino Butlera, Indianina Rogue River Tutuni i działacza Ruchu. Wkrótce pobrali się, a ich wspólna walka w obronie praw tubylczych Amerykanów doprowadziła ich 25 czerwca 1975 roku do obozu w pobliżu Oglala w rezerwacie Pine Ridge. Majaca tam miejsce tego dnia strzelanina, zakończona smiercia dwóch agentów FBI i jednego Indianina z AIM, znaczaco wpłynęła na życie nie tylko ich przyjaciela Leonarda Peltiera, ale także ich obojga, a Nilak resztę życia spędziła na działaniach w obronie więzniów politycznych, praw człowieka, praw ludów tubylczych i Matki Ziemi.
Nilak była współzałożycielka wielu organizacji, w tym Sieci Kobiet Tubylczych (Indigenous Women's Network) i Tubylczej Sieci Ekologicznej (Indigenous Environmental Network). W latach 90. skupiła się na działaniach na rzecz ziemi i srodowiska, pracujac m.in. w społecznosci Point Hope na Alasce, niszczonej przez eksperymentalne wojskowe składowisko odpadów promieniotwórczych. Powrót na ziemie Inuitów wzmocnił jej determinację w działaniach na rzecz ładu ekologicnego. Jej działalnosc w Greenpeace i wieloletnia praca w IEN pozwoliły jej robić to, co umiała najlepiej - jednoczyc ludzi i umacniac lokalne wspólnoty.
Nilak miała liczne cenne umiejętnosci, w tym zdolnosc koordynowania działan lokalnych, regionalnych i miedzynarodowych. Jednoczesnie opowiadała się za możliwie szerokim udziałem społecznosci lokalnych w podejmowaniu wszelkich dotyczacych ich decyzji. Umiała obserwowac, analizowac, wyciagac wnioski i jasno przedstawiac swoje zdanie. W rezultacie, jezyk ktorego używała w kontaktach ze zwykłymi ludzmi, mediami i politykami był trafny i przekonujacy. Ten dar towarzyszył jej podczas poróży po kontynencie amerykańskim i po całym swiecie, od Genewy po Newadę, od Ekwadoru po Minnesotę, od Filipin po Alaskę.
Mimo poważnego podejscia do swoiej misji, była Nilak osoba wesoła, lubiaca i umiejaca dobrze gotowac, niebanalnie się ubierajaca, kochajaca dobre filmy i zabawe przy muzyce soulowej i blusesowej. Wychodzace spod jej dloni wyroby rzemiosla byly drobiazgowo dopracowane a jej wyroby krawieckie i koralikowe były małymi dziełami sztuki. Miała liczne życiowe pasje i niezłomna chęć do życia. Do końca walczyła ze swoja choroba, bo kochała zyc i chciała nadal dawać siebie innym.
Jej choroba była w znacznym stopniu wynikiem warunków, w jakich przyszło jej żyć. Dotykały jej wady amerykańskiego sposobu życia, a jako osoba adoptowana nie była zarejestrowanym członkiem żadnego plemienia i nie miała uprawnien do korzystania z Indiańskiej Służby Zdrowia. Jak wielu innych, nie miała ubezpieczenia społecznego, a swoja chorobę traktowała jak odbicie stanu Matki Ziemi - zanieczyszczonej, pozbawionej dobrej opieki, narażanej na kolejne, ciagłe niemal kryzysy.
Nilak będzie pamiętana jako utalentowana artystka i aktorka, troskliwa cioteczka i siostra, oddana, zdeterminowana i uczciwa działaczka, jako kobieta, która nie tylko przetrwała, ale także przezwyciężyła liczne życiowe wyzwania. Żyła trudnym, ale niewatpliwie dobrym życiem. Jej ciało spoczęło, ale jej duch - silny i niespokojny - i jej nauki pozostały z nami.
Nilak będzie pamiętana przez swoich przyjaciół i braci w walce - Johna Trudella, Dino i Roberta Butlerów, Bruce'a Ellisona, Toma Goldtootha i Tylera Barlowa, przez swojš ciotkę Janet McCloud i swoje siostry - Johnelle i Tawne Sanchez, Winonę LaDuke, Lori Purier, Faye Brown, Jan Stevens, Leanne LaBar, Shelly Vendiole, Adelle Ratt, Amy Ray, Emily Saliers oraz ich dzieci i wnuki. 15 lutego 2003 roku w Laytonville w Kalifornii odbędzie się ceremonia upamiętniajaca życie Nilak Butler.
[ Na podstawie wspomnienia autorstwa Winony LaDuke opracował Cień ]
