Obszar tak zwanej Kultury Leśnej dominował w północno- wschodniej strefie ekologicznej, która obejmowała równinę pomiędzy oceanem i pasmem górskim Appalachów i Alleghenów, nadrzeczne tereny bogatych gleb dolin Ohio i Missisipi, Wielkie Jeziora i wybrzeże morskie. Jest to olbrzymia kraina lasów, liściastych i iglastych, w której można spotkać brzozę, wiąz, dziki dereń, dąb, drzewo hikorowe, sosnę południową, górski jesion oraz zarośla mangrowe w części południowej.

Pierwsze wpływy z Ameryki Środkowej zaznaczyły się prawdopodobnie około 2000 r. p. n. e. – prymitywna ceramika i przedmioty z polerowanego kamienia pochodziły z tego okresu. W późniejszym okresie (800 r. p. n. e. – 200 r. n. e.) rozwinęły się bardziej złożone kultury, takie jak Adena z Ohio i Kentucky. Jest ona znana z pochówku zmarłych w wygiętej pozycji, na początku w kopcach naturalnych, a później w budowanych przez człowieka kopcach grzebalnych otoczonych wałami ziemnymi – słynny Kopiec Węża w Ohio jest prawdopodobnie najbardziej znany. Ludy te wprowadziły rośliny hodowlane, jak np. różne odmiany dyni oraz rozwinęły ceramikę sznurkową. W kulturze Hopewell po 100 r. n. e. osiągnięto kulminację ceremonializmu pogrzebowego i rytualnych kultów śmierci. Tu również wytwarzano ceramikę, rzeźby w kamieniu oraz realistyczne formy ptaków, zwierząt i ludzi w glinie, miedzi, mice i muszlach.

Ostatnim zespołem kulturowym była kultura Missisipi, która zajmowała stare obszary Hopewell w Cahokia i Fort Ancient od około 700 r. do czasu inwazji europejskiej. Ten późny okres “Kopców Świątynnych” charakteryzował się intensywnym rolnictwem typu środkowoamerykańskiego, stosunkowo rozwiniętą ceramiką, ufortyfikowanymi wsiami otoczonymi palisadami i kopcami w kształcie piramid o spłaszczonych szczytach (Cahokia). W XV w. kult religijny, zwany Kultem Południowym, oraz towarzyszące mu przedmioty obrzędowe, został zaszczepiony na istniejącą platformę tradycji świątynnej.

Chociaż kultura ta niemal nie dotrwała do czasu kontaktu z Europejczykami, najwcześniejsi biali podróżnicy zetknęli się z nią. Ekspedycja De Soto z 1540 r. natknęła się na kulturę Missisipi, która przetrwała wśród Krików, Czirokezów i Naczezów z południowego-wschodu, z ich systemem klasowym, charakterystycznym wyglądem (kółka w uszach i ozdobne naszyjniki) oraz obrzędowymi kolorami – czerwonym i białym, oznaczającymi wojnę i pokój. Północną odnogą tej kultury był zespół Leśny, który, chociaż podzielony na różne lokalne odmiany, był podstawą późniejszej Kultury Leśnej.

Irokescy Huroni stanowili północną granicę intensywnego, aczkolwiek prymitywnego rolnictwa, a ich Święto Zmarłych zaobserwowane naocznie przez francuskich misjonarzy jezuickich odpowiadało w zarysach kulturze Missisipi. Irokezi ze swoją wiarą w Stwórcę i orenda, siłę życiową, która ucieleśniała potęgę i kreatywność całej natury, przeciwstawnej duchom zła i destrukcji, byli wzorcowym przykładem kultury Leśnej. Także Algonkinowie posiadali światopogląd charakteryzujący się przygniatającym strachem przed czarami i panteon destrukcyjnych duchów takich jak Windigowan, kanibalistyczni olbrzymi lodowi, a cały naturalny świat był ich zdaniem zamieszkany przez formy duchowe. Ich najwyższym duchem był Manito lub Mide Manido, mieli też wielkiego bohatera kulturowego Nanabush. Obydwie religie, irokeska i algonkińska były przez lata modyfikowane wpływami europejskimi i w rezultacie postrzegane jako praktyki lecznicze.

Drewno i kora były ważnymi materiałami dla Indian Leśnych, używanymi przez nich do wyrobu kanu z kory brzozy lub wiązu oraz konstrukcji toboganów, łuków, strzał, maczug, koszy, pojemników, łyżek, mis, tłuczków, moździerzy, kołysek, bębnów, rakiet do lacrosse i kijów do gry w piłkę. Wigwamy budowano z kory lub mat trzcinowych mocowanych do ramy z młodych drzew wiązanych korzeniami świerku.

Indianie ze wschodu Ameryki Północnej doświadczyli długiego okresu kontaktów z Białymi i stopniowej europeizacji swojej kultury materialnej. Zniszczenie wielu szczepów wschodniego wybrzeża przez choroby a następnie adopcję ich resztek i białych jeńców przez szczepy z wnętrza kraju doprowadziła do wymieszania puli genów i wprowadziła hybrydę cech do przetrwałej kultury materialnej i zdobienia odzieży. Przed końcem XVII w. odzież, koraliki, srebro, tomahawki pozyskane z handlu, broń, nici, wełna i metalowe narzędzia były znane Indianom aż po Missisipi.

Indiańska odzież na północnym wschodzie była modyfikowana przez te wpływy europejskie, ale możemy spekulować, że w okresie przedkolonialnym mężczyźni nosili bluzy ze skóry, a kobiety spódnice z rozcięciami i że powszechnie używano muszelek wampumowych jako koralików do dekoracji. Jednakże ubrania europejskie i towary handlowe zostały zaadoptowane tak szybko, że przed XVIII w. Indianie pozostający w bliskich kontaktach z Białymi używali popeliny i perkalu do szycia odzieży. Plemiona Indian Leśnych były mistrzami w zdobieniu kolcami ursona (potocznie zwanego jeżozwierzem), włosiem łosia, włóknem, malowaniu i ozdabianiu koralikami do symbolicznego zdobienia artykułów wszelkiego rodzaju reprezentujących niebiańskie i mityczne zjawiska. W XIX w. popularne stało się zdobienie strojów tanecznych obficie wyszywanych koralikami we wzory roślinne, ozdobami wstążkowymi, które wciąż pozostają popularne.

Wojny międzyplemienne wydawały się być endemiczne, a zaciekłe wojny podczas okresu kolonialnego wydają się być kontynuacją konfliktów z czasów przedhistorycznych. Traktowanie więźniów było opisywane jako horror przez tych, którzy byli naocznymi świadkami tortur. Nie ma wątpliwości, że wzajemnie konkurujące kolonie europejskie wykorzystywały i zachęcały Indian do takich zachowań. Na odwrót, wielu indiańskich kaznodziejów namawiało przeciwko wojnie i złu przyniesionemu przez białych i przyspieszało przystosowanie się do nowych warunków zarówno materialnie jak i psychologicznie. Takie natywistyczne ruchy wciąż istnieją.

Pomimo wieków kontaktu i zatracenia czystości krwi, ludy leśne przetrwały na wielu obszarach: pewna ilość ludzi mieszanego pochodzenia wciąż domaga się uznania za potomków Algonkinów z wybrzeża, Irokezi wciąż zajmują część swoich starych terytoriów, a Odżibuejowie są wciąż liczni na północnych krańcach stanów Wielkich Jezior i przyległych części Kanady. Południowe plemiona leśne znalazły się w większości w Oklahomie i w pełni uczestniczyły w niedawnym panidiańskim odrodzeniu kulturowym. Także one utraciły większość starej kultury tradycyjnej na skutek masowego rozluźnienia więzów rodzinnych w rezerwatach i wyjazdów do miast; jednak siła konserwatyzmu bywa tak mocna, że - na przykład - część Kickapoo zachowała pozory dawnego leśnego życia przystosowując się zarazem do środowiska meksykańskiego, a Mesquaki wykupili własne ziemie, by uniezależnić się od wpływów rządowych. Obydwie grupy utrzymują znamienną kulturę leśną aż do obecnych czasów.

Rolnictwo, które dawało północnym ludom leśnym ekonomiczne utrzymanie, stanowiło silniejsze nawet podstawy dla Indian południowo - wschodniego obszaru USA w obrębie obecnych stanów Alabama, Georgia, Missisipi, Południowa Karolina, Tennesee i sąsiadujących stanów północnych. Wpływy środkowoamerykańskie na prehistoryczne horyzonty kulturowe doliny Ohio, takie jak Adena i Hopewell, nazywane kulturą “Budowniczych Kopców”, zostawiły silną spuściznę w późniejszej Kulturze Missisipi, której potomków poznali Europejczycy. Podczas gdy Kultura Missisipi wniosła praktyki rolnicze, rysy obrzędowe i religijne, społeczny system klasowy ludzi szlachetnych i pospólstwa, to karaibskie przedmioty takie jak płaszcze z piór, lektyki, drewniane stołki, łóżka platformowe, plecionki z trzciny, wykorzystywanie trucizn do połowów ryb i dmuchawki bardzo mocno łączyły plemiona Zatoki z Arawakami i Karaibami Antyli.

Największą rodziną językową obszaru południowo – wschodniego były ludy muskogejskie i mniejsze grupy, które mogły być w mniejszym stopniu daleko spokrewnione z nimi, z wyjątkiem przedstawicieli rodzin irokeskiej i siuańskiej oraz kilku izolowanych. Ziemię zajmowaną przez te plemiona porastały prawie niezniszczone lasy, które kiedyś rozciągały się od Atlantyku do Mississippi, dostarczając bogatych zasobów orzechów, jagód, korzeni, ryb i zwierzyny jako dodatek do rolnictwa plemion z wnętrza lądu. Wsie były zbiorowiskami domów pokrytych trzciną lub korą, zwykle ustawionymi wzdłuż rzek i strumieni, z otwartymi placami centralnymi gdzie wodzowie i szlachta mieszkali blisko domów obrzędowych i domów rady.

Najważniejszym festiwalem religijnym przeniesionym do współczesnych czasów jest święto Zielonej Kukurydzy lub Busk jak nazywają je konserwatywni Krikowie z Oklahomy; to jest festiwal kukurydzy i część kompleksu rozciągającego się od Seminoli na Florydzie do Irokezów na północy. Święto było okazją do ułaskawienia, wybaczenia i darowania zbrodni; trwało 4 do 8 dni i odbywało się na placu centralnym. Ceremonia wymagała picia napojów, które powodowały wymioty w celu ceremonialnego oczyszczenia ciała, wokół płomienia nowego ognia rozpalonego z kłód ułożonych w 4 strony świata – jest to bez wątpienia kompleks odnowienia świata, pochodzący z Kultury Missisipi. Uporczywe i symboliczne używanie koloru czerwonego dla wojny i białego dla pokoju, oraz szacunek dla słońca, uświęcenie, kapłaństwo, duchy zwierzęce, teoria chorób i pewne praktyki lecznicze posiadają także korzenie w Kulturze Missisipi; ale było niewiele zwierzęcych stowarzyszeń leczniczych znanych w kulturze irokeskiej.

Francuscy i hiszpańscy podróżnicy w XVI i początkach XVII wieku spotkali te południowe kultury w ich pierwotnej postaci, jednakże do XVIII wieku wiele plemion wybrzeża zostało wyniszczonych przez choroby i wojny z Europejczykami, którzy również podżegali plemiona przeciw sobie w konfliktach kolonialnych. Większe plemiona z wnętrza lądu dość efektywnie utrzymały się przy życiu przez masową adopcję europejskiej kultury materialnej i życia pogranicza, czego odzwierciedleniem były domy z bali, odzież, udomowione zwierzęta hodowlane i przyjęcie chrześcijaństwa – Czirokezi mieli nawet swoją własną gazetę i afrykańskich niewolników. To nie uchroniło ich przed usunięciem na Terytorium Indiańskie, obecnie Oklahoma, gdzie przetrwała znaczna liczba Czirokezów, Krików, Czoktawów, Czikasawów i Seminoli, znacznie wymieszanych z Białymi i Afroamerykanami; chociaż grupy Czirokezów pozostały w Północnej Karolinie, Czoktawów w Missisipi, Seminoli na Florydzie, a Krików w Alabamie.

Ze wszystkich Północnoamerykańskich Indian najbardziej popularni i szeroko znani są dawni rdzenni mieszkańcy Prerii i Równin. Ich terytorium rozciągało się od doliny Missisipi na wschodzie do Gór Skalistych na zachodzie i zajmowało całą przestrzeń od rzeki Saskatchewan na północy do Rio Grande na południu. Zachodnie Wysokie Równiny są bardzo jałowe i odznaczają się krótką wegetacją traw. Wschód z większą ilością opadów to Preria, charakteryzująca się ciemną glebą i wysokimi trawami. Cały obszar kiedyś roił się od zwierzyny - bizonów, antylop widłorogich, wilków, kojotów, jeleni i niedźwiedzi. Główny system rzeczny biegł z zachodu na wschód, łącząc się z Missouri i Missisipi, wzdłuż których można było znaleźć zalesione skrawki.

Rysy kulturowe, które charakteryzowały ludy Wysokich Równin to: zależność od bizona, ograniczony użytek korzeni i jagód, ograniczone rybołówstwo, nieobecność rolnictwa na Wysokich Równinach, stosowanie tipi, zręczne wykorzystanie bizonich i jelenich skór, skóry niegarbowane, sztuka geometryczna i travois; Społeczna charakterystyka obejmowała organizację obozu w kręgu, podział na grupy i stowarzyszenia męskie; a rysy religijne zawierały Taniec Słońca, szałas potu i zwyczaj poszukiwania wizji oraz tańce skalpu. Jednakże kultura ta była względnie późna i zależna od wprowadzenia konia, a w mniejszym stopniu od zmian w rozmieszczeniu plemion powodującym parcie plemion na wschodnie równiny, a także od wprowadzenia broni palnej, handlu futrami i innymi towarami, powodujących ciągłe zmiany od XVII wieku. Plemionami silnie związanymi z tym sposobem życia były Czarne Stopy, Gros Ventre (lub Atsina), Assiniboin, Wrony, Siuksowie, Czejenowie i Arapaho, wszystkie przybyłe na równiny ze wschodu; Kiowa, którzy przybyli z północy; i Komancze, którzy oddzielili się od Szoszonów.

Kultura Prerii jest dużo starsza i charakteryzują ją wioski półosiadłych plemion wzdłuż rzek Missouri, Republican i Platte, których źródło utrzymania było oparte na uprawie kukurydzy i uzupełniane sezonowym polowaniem. Takimi plemionami były Paunisi, Arikara, Hidatsa, Mandan, Omaha, Ponca, Oto, Missouri, Osage. Znajdowały się one pod wpływem wysoko rozwiniętej kultury Missisipi, która rozwinęła się z kolei pod wpływem prehistorycznych impulsów meksykańskich. Kilka elementów z tego ostatniego źródła wniesiono do ostatecznej mieszanki kulturowej Równin: ziemianki, fajki rzeźbione w steatycie, obrzędowe i religijne organizacje, małe platformy ołtarzowe, być może zespół leczniczych zawiniątek oraz zespół kalumetu lub fajki pokoju. Trzeci wpływ pochodził od plemion Gór Skalistych – Szoszonów, Salish i Sahaptin – których mitologia koncentrowała się wokół Oszusta i kulturowego bohatera Kojota i wydaje się być zintegrowana z folklorem Indian Równin. Marginalnymi grupami były plemiona Kaddo w regionie południowo – wschodnim, częściowo zmienione wschodnie grupy takie jak Kri i Odżibuejowie na północy oraz grupy apackie na południowym zachodzie. Przez trzysta lat te trzy kultury coraz bardziej ulegały wymieszaniu.

Stare plemiona Prerii należały do dwóch rodzin językowych: siuańskiej, słowo pochodzące od Siuksów (Dakota), i kaddoańkiej. Winnebago, lud leśny był pozostałością grupy siuańskiej na wschodzie podczas ich stopniowej migracji na zachód, a potem na północ i południe w celu zajęcia dolin rzecznych i uprawy fasoli, dyni, tytoniu i kukurydzy. Kaddoanie rozprzestrzenili się z kolebki amerykańskiego rolnictwa; Arikara podążyli na północ za siuańskimi Mandanami; Paunisi zajęli obszary środkowych Republican, Platte i Missouri; podczas gdy południowych Kaddoan znaleziono w Kansas, Teksasie, Oklahomie i Arkansas – Wichita wznosili swoje pokryte trawiastą strzechą domy daleko na północ, aż do “Wielkiego Zakola” Arkansas. Trzy plemiona Czarnych Stóp były awangardą algonkińskiego ruchu na północ. Najważniejszym ruchem jednak było pojawienie się na obszarze północnych równin Siuksów z prerii i lasów Minnesoty. Zachodni Siuksowie przeistoczyli się w nomadycznych Indian Równin, plądrowali wioski plemion znad Missouri i rozbijali grupy etniczne, które stały na ich drodze na zachód, takie jak Arapaho, Gros Ventre i Czejenowie; którzy do tego okresu byli półosiadłymi grupami w rejonie Prerii.

Największe przyspieszenie w kształtowaniu kultury Równin nastąpiło wraz z wprowadzeniem konia z kolonii hiszpańskich na Południowym Zachodzie. Koń wkrótce zintegrował się z istniejącymi wzorami kulturowymi; wyparł zastosowanie psa do travois, co stworzyło kult konia, i pozwoliło tym ludom rozprzestrzenić się na zachodnie równiny. Dokumentacja dróg rozprzestrzeniania się koni jest bardzo słaba i sugeruje dwie możliwości. Jedna prowadzi od Hiszpanów i Pueblów z terenów Santa Fe do Ute z Kotliny około 1640 roku, potem do Szoszonów, potem na Płaskowyż i do Wron i w końcu do Czarnych Stóp do 1730 roku. Druga możliwość łączyła konie z dwóch źródeł, Santa Fe i San Antonio, stąd do Kiowa i Komanczów i potem na północ do Siuksów. W obydwu drogach prawdopodobnie konie były kupowane za kukurydzę i skóry w wioskach Mandanów, a od nich kupowali je Assiniboin, Kri i Odżibuejowie z Równin, wymieniając za towary pochodzące z handlu z Europejczykami.

Wzory religijne jeźdźców z Równin były częściowo zreformowaną religią ludów Prerii adoptowaną do nomadycznego trybu życia w połączeniu z rysami wcześniejszych religii różnych grup. Plemiona Prerii odzwierciedlały półosiadły tryb życia, łącząc sezonową uprawę roli i okresowe polowania na bizony; odpowiadające temu wzory religijne były mieszanką wierzeń i obrzędów myśliwskich połączonych z kalendarzem agrarnym i ceremoniami społecznymi, szczególnie obrzędem kalumetu, fajki pokoju i wojny i ceremoniami sprowadzającymi urodzaj kukurydzy. Paunisi rozwinęli pojęcie boga, mitologię gwiezdną i kosmologiczną, zawiniątka lecznicze, a nawet ofiary ludzkie dla Gwiazdy Porannej. Światopogląd plemion Równin i Prerii ujmował codzienny świat Indian jako tajemniczą część wielkiej struktury kosmicznej. Ponad tym światem niebo wznosiło swoją kopułę, siedzibę wielkich mocy, Najwyższej Istoty, gwiezdnych bogów, nadnaturalnych istot posiadających wielką nadnaturalną moc znaną Siuksom jako Wakan. Dwie wielkie ceremonie wyróżniały się z pośród innych: Taniec Słońca i Okeepa plemion znad Missouri, takich jak Mandanowie.

Indianie żyjący na terenach obecnych stanów Idaho, Waszyngton, wschodni Oregon oraz przyległych obszarach stanów sąsiednich i Kanady stworzyli obszar kulturowy znany jako Płaskowyż. Generalnie obszar ten składa się z nieurodzajnych wyżyn, gór ze skrawkami lasów i jezior; jest przecięty przez dwa systemy wielkich rzek, Kolumbii i jej dopływu Snake. Plemiona zamieszkujące ten obszar utrzymywały się z pozyskiwania dziko rosnących roślin i warzyw, kam, korzeni lewizji, jagód i nasion; łososia, innych ryb, jeleni, łosi i górskich owiec. Indianie mieszkali w stożkowatych lub spadzistych konstrukcjach z tyczek pokrytych krzewami lub matami z pałki szerokolistnej; później powszechne stały się tipi typu równinnego. Były to ludy nierolnicze, nie posiadające formalnej organizacji, ale posiadały złożoną teologię obejmującą duchy opiekuńcze i wierzenia, które ukazywały chorobę jako tymczasową utratę duszy.

Konie dotarły do Umatilla z Oregonu w 1739 roku, rozprzestrzeniając się na północ wśród Indian działu kontynentalnego. Mobilność uzyskana dzięki koniom pozwoliła na doroczne polowania i najazdy na równiny Montany. Nez Perce mieli silne związki handlowe z Wronami i Flathead. W późniejszych czasach skórzane tuniki męskie i suknie kobiece powierzchownie przypominały odzież plemion z Równin, były też podobieństwa w zdobieniu odzieży ceremonialnej. Wiele plemion zajmowało się koszykarstwem. Podążający za odkrywcami Lewisem i Clarkiem misjonarze i handlarze powodowali zmiany życia tubylców na tym obszarze około 1840 roku; wiele konfliktów wydarzyło się pomiędzy białymi intruzami a Cayuse, Yakima, Nez Perce i Palouse. Chociaż większość z żyjących w głębi kraju plemion Salish i Sahaptin przetrwała tą inwazję, mniejsze grupy zachodnie mocno ucierpiały, szczególnie Cayuse, Molala oraz grupy żyjące w pobliżu rzeki Kolumbia.

Indianie, którzy mieszkali na olbrzymim obszarze dzisiejszej Nevady, Utah, zachodnich części Kolorado i Wyoming, południowego Idaho oraz przyległych części Oregonu i Kalifornii, dzielący podobny styl życia, tworzyli obszar kulturowy Wielkiej Kotliny. Obszar ten rozciąga się od rzeki Snake na północy, prawie do rzeki Kolorado na południu. Chociaż teren ten nie jest w całości pustynny, charakteryzuje go skąpa wegetacja, krzewy szałwi i ubogi step. Na wschodzie występują lasy i krzewy w kanionach i dolinach okazjonalnie można spotkać skrawki bagniste. Zasoby zwierzęce są ubogie, podstawowym pożywieniem były wiewiórki, króliki i ryby, czasem trafiały się antylopy, jelenie i bizony; jadano nawet gofery i koniki polne. Indianie zależni byli także od zbierania orzechów piniowych i żołędzi, z których wytwarzano papkę, mąkę i placki. Dodatkowo korzystano z dziko rosnących roślin, nasion, jagód i korzeni. Indianie Wielkiej Kotliny zdeterminowani byli przez codzienne poszukiwanie żywności w bardzo niegościnnym i nadzwyczaj wymagającym klimacie, który regularnie stwarzał ekstremalne warunki termiczne.

Obszar ten stał się znany Hiszpanom w końcu XVIII wieku, a dla Amerykanów po wyprawie Jedediaha Smitha (około 1824 – 31) i Johna Fremonta; Osadnictwo białych było ograniczone, jednakże większość grup imigrantów przemierzała Wielką Kotlinę w drodze do Kalifornii. W konsekwencji Indianie nie byli zmuszeni do opuszczenia swych ziem jak wszędzie indziej, ale stopniowo ulegali akulturacji, aczkolwiek na najniższym poziomie ekonomicznym. Rezerwaty i “kolonie” dla bezdomnych grup były często tworzone w końcu XIX i na początku XX wieku. Indianie tego obszaru należeli głównie do starej szoszońskiej rodziny językowej, szczególnie do grupy numic, teraz oznaczanej jako rodzina uto–aztecka wyłączając Washoe, których odległymi krewnymi są Hokanie z Kalifornii.

Charakterystyczne dla typowej kultury obszaru Kalifornii były plemiona, które żyły wzdłuż dwóch głównych systemów dolin rzecznych, Sakramento i San Joaquin włączając wschodnie stoki Sierra Nevada na północ po Mount Shasta i na zachód aż po Clear Lake. Różnorodność językowa tego obszaru była jedną z najbardziej złożonych w Ameryce Północnej. Głównymi rodzinami były maidu, wintun, miwok, costano i yokut, teraz luźno powiązane i tworzące grupę językową penutian; oraz karok, shasta, achomawi, yana, pomo i inne powiązane w nadrodzinę hokan.

Podstawowym sposobem pozyskania żywności było zbieractwo. Dotyczyło to warzyw, żołędzi, kasztanów amerykańskich, ziaren i różnorodnych traw. Zajmowano się kopaniem korzeni i bulw z ziemi oraz zbierano morszczyn i wodorosty z oceanu, które często suszono i gotowano w zupach. Polowano na króliki, przepiórki i gofery, zbierano koniki polne i gąsienice oraz łowiono łososia. Budowano domy w kształcie kopuł albo z pospolitych traw lub sitowia, lub wśród ludów wybrzeża, z desek z sekwoi, w stożkowatym kształcie. Odzież była uboga, z wyjątkiem bogatych strojów ceremonialnych, zdobionych z użyciem muszelek słuchotki kalifornijskiej, wielu typów piór, spódnic z włókien roślin lub skór jelenich oraz tatuaży. Wiele plemion wykazywało mistrzostwo w koszykarstwie, a Pomo znad Clear Lake wytwarzali trzcinowe kanu.

Religia koncentrowała się na oddawaniu czci wobec duchów przodków poprzez kult Kuksu, stowarzyszenia ducha lub uosobienia przodków, wymagała wielokolorowych strojów oraz inicjacji młodzieży przez duchy. Starzy ludzie posiadający specjalną wiedzę często odgrywali rolę przewodników duchowych, ucząc moralności, bohaterskich historii i uzdrawiania. Odmiana tej religii wśród Patwin znana była jako Hesi. Te stare religie były częściowo związane z ruchami natywistycznymi w drugiej połowie XIX wieku włączając elementy neochrześcijańskie; były to Taniec Ducha z 1870, Earth Lodge Cult i Bole-Maru “Dream Dance”. Ceremonie zwykle miały miejsce w dużych, okrągłych, częściowo wkopanych w ziemię drewnianych konstrukcjach.

Pozostałe regiony Kalifornii odzwierciedlały inne obszary kulturowe. Mono i Pajuci górzystych wschodnich części stanu należeli do Kotliny. Plemiona północno-zachodniej części są czasami klasyfikowane do kultury Północno- Zachodniego Wybrzeża z powodu gromadzenia bogactw, popisów prestiżu i rytuałów odnowienia świata, takich jak ceremonie Białej Skóry Jelenia. Drewniane domy, czółna drążone w pniu, jazy na łososie i dwu- lub więcej splotowe koszykarstwo odzwierciedla, nawet jeśli słabo, północną kulturę.

Południowa Kalifornia była podobna kulturowo do kultury Południowego Zachodu, z koszykarstwem zwojowym, dużym, wielobarwnym malarstwem jaskiniowym Czumaszów, oceanicznymi czółnami-dłubankami i kanu z desek, oraz budownictwem komunalnym, zwykle okrągłym. Religia Toloache lub Jimson była popularna dla większości obszaru, z wizjami otrzymywanymi po wypiciu napoju toloache. Chłopcy i dziewczęta odbywali ceremonie inicjacyjne zawierające religijną i moralną naukę przekazywaną im przez wodzów.

Spadek populacji rdzennych ludów nigdzie nie był większy niż w Kalifornii. W czasach przedkolonialnych ludność liczyła maksymalnie 300 000, ale w 1910 roku prawdopodobnie pozostało nie więcej niż 25 000, i większość miała przodków metysów. Najbardziej ucierpiały plemiona wybrzeża i doliny centralnej – pierwsze w wyniku kolonizacji hiszpańskiej, a drugie z powodu napływu poszukiwaczy złota po 1848 roku, gdy niszczono wsie, a Indian wywożono z ich ojczystych ziem (i często zabijano) w czystkach w stylu wojskowym dowodzonych przez białych. Dopiero gdy ustanowiono duże rezerwaty populacja Indian przetrwała w poważniejszych liczebnie grupach. Większość została pozbawiona swoich ziem, wchłonięta przez białe społeczności, w rezultacie, czego małe grupy zlały się z kulturą białych poprzez mieszane małżeństwa. Interwencja rządu w końcu XIX i XX wieku przyjęła założenie małych rezerwatów rozsianych po całym stanie, zwanych “rancherias”, które zdołały dać kilkuset ludziom ziemię, na której mogli egzystować, ale większa ilość żyła rozproszona wśród populacji białych. Potomkowie przetrwali tam, a dzisiaj Kalifornia ma największą populacje Indian wśród wszystkich stanów, ale są to w większości imigranci z innych obszarów USA.

Kultura Mogollon, 500 p.n.e. do 1400 roku, zaadoptowała rolnictwo i ceramikę z Meksyku; byli oni głównie rolnikami zamieszkującymi ziemianki i twórcami późniejszego rozwoju Południowego Zachodu. Kompleks ten wytworzył się w hrabstwie Cochise w Arizonie i rozprzestrzenił się na sąsiadujące tereny. Kultura Hohokam, 300 p.n.e. do 1450 roku, rozwinęła się w kierunku zachodnim, skupiając się wzdłuż rzeki Gila, wokół dzisiejszego Phoenix w Arizonie. Wytworzyła ona systemy kanałów irygacyjnych, wysokiej jakości ceramikę i kamieniarstwo. Kultury te zanikły na początku XV wieku i możemy założyć, że współcześni Pima i Papago są ich potomkami.

Anasazi (“starożytni”) jest zbiorczym terminem, który określa rozwój kultury Pueblo od około 250 p.n.e. do 1700 roku i obejmuje miejsca we wschodniej Arizonie, zachodnim Nowy Meksyku i przyległej części Kolorado. Najwcześniejsza faza jest określana jako “Wyplatacze Koszyków” – 250 p.n.e. do 700 roku (a forma ulepszona – 400 do 700 roku). Po niej nastąpiły trzy okresy Pueblo: “Okres Rozwoju”; “Okres Wielkiego Pueblo”, charakteryzujące się dużymi miastami z doskonale murowanymi mieszkaniami i ich opuszczeniem od około 1276 roku, kiedy susza wymusiła migrację tych ludów na południe do Hopi, Zuni i nad Rio Grande; i w końcu “Okres Regresywny”, 1300 do 1700 roku, którego kulminacja przypada na okupację hiszpańską. Najsłynniejsze miejsca będące zabytkami tej kultury to: Mesa Verde, Chaco Canion, Pueblo Bonito i Kayenta.

Pueblo posiadali wyrafinowane, regularne ceremonie oparte na tradycji świętych mitów. Większość tańców to udramatyzowane modlitwy, których uczestnicy przebrani tak, by uosabiać duchy pozaziemskie, poruszają się zgodnie recytując. Niektórzy uosabiali Kacziny lub duchy zwierząt, które odgrywały rolę pośredników pomiędzy człowiekiem a bogiem. Podczas tych rytuałów ludy Pueblo modliły się o deszcz, urodzaj, światło słoneczne i żyzność. Wszystko to przetrwało podbój hiszpański, rewolucję, ponowny podbój i intensywne usiłowanie schrystianizowania ich.

Chociaż wiele wsi Pueblów powstało po pierwszym kontakcie z Hiszpanami, większość z nich założono blisko wcześniejszych miejsc po poddaniu się Hiszpanom i katolicyzacji. Od Hiszpanów zaadoptowali oni udomowione zwierzęta, konie, pszenicę, drzewa owocowe, owce i bydło. Posługiwanie się cegłami z gliny wysuszonej na słońcu, otrzymywanymi z form, do budowania większych pomieszczeń w konstrukcjach Pueblo, było również hiszpańskiego pochodzenia. Poczynając od początku wieku XVIII aż do amerykańskiej aneksji Południowego Zachodu w 1848 roku Pueblo i Hiszpanie (lub Meksykanie, po 1820 roku) stali ramię w ramię odpierając ataki Atapasków, którzy zaczęli pojawiać się w XV wieku. Chociaż starcia pomiędzy Apaczami i Nawahami z jednej strony, a Pueblo i Hiszpanami z drugiej, często osiągały alarmujące proporcje, pierwsi z nich wciąż adoptowali od Pueblo tkactwo, ceramikę, tańce w maskach, a nawet częściowo rolnictwo. Jednakże Atapaskowie pozostawali wierni swojemu stylowi życia polujących włóczęgów najeżdżających plemiona z północy; odważni, zręczni w walce, niewiarygodnie bystrzy i utalentowani w sztuce maskowania się, nie mieli sobie równych jako wojownicy.

Nie ma wątpliwości, że ze wszystkich kultur wytworzonych przez rdzennych Amerykanów, te z Południowego Zachodu są najlepiej zachowane, pomimo wymieszania się ich własnej kultury z materialną kulturą angloamerykańską. Posiadają wciąż ponadczasowe wartości, silne przywiązanie do wciąż żyjącej starej religii i ceremonii, z których biali są często wyłączani. Navahowie wciąż walczą z dualizmem kulturowym; ale Apacze, pomimo bardzo surowego traktowania w okresie powstawania rezerwatów stali się wyśmienitymi hodowcami bydła i utrzymali silną tożsamość jako odrębny naród. Kultura Indian Południowego Zachodu obejmuje Pima, Yuman, Pueblo, niektóre plemiona północnego Meksyku oraz niektóre plemiona pogranicza Teksasu, a także południowych Atapasków.

 Indianie Wybrzeża Północno-Zachodniego zajmowali stosunkowo wąski pas pomiędzy Górami Nadbrzeżnymi, a Pacyfikiem i byli stosunkowo odizolowani od reszty kontynentu. Był to i jest kraj mocno zalesiony, łagodny i wilgotny, pokrywający obszar wybrzeża Pacyfiku od zatoki Yakutat na Alasce do Północnej Kalifornii. Górzyste wybrzeże tworzą fiordy z głęboko wcinającymi się zatokami i cieśniny oraz niezliczona ilość wysp. Ludność wybrzeża odróżniała się od plemion wnętrza lądu swoim rzemiosłem, sztuką, wierzeniami i obyczajami. Pomimo jednolitości tej kultury, bliższe studia ukazują wiele niezależnych cech charakterystycznych dla poszczególnych plemion o rozbieżnym rozwoju.

Szczytowy punkt rozwoju kultury Wybrzeża Północno – Zachodniego został uformowany przez Haida – Tsimshian – Tlingit z dalekiej północy i Kwakiutl z Kolumbii Brytyjskiej oraz Nootka z wyspy Vancouver. Charakteryzował się on wysoce rozwiniętą sztuką rzeźbienia słupów totemowych z drewna żywotnika olbrzymiego, frontów domów, masek i innych przedmiotów obrzędowych, znamiennym malarstwem totemicznym i wspaniałymi wyrobami koszykarskimi. Na obszarze południowym (obecne stany Waszyngton i Oregon) ta znamienna kultura ubożała, chociaż Salish Nadbrzeżni zajmowali się rzeźbiarstwem i produkowali koszykarstwo na dość wysokim poziomie, a Czinukowie obchodzili okazjonalne ceremonie Potlaczu podobne do tych na północy. Zasadniczo potlacz był demonstracją bogactwa i festiwalem rozdziału dóbr organizowanym przez wybitne jednostki, a jego sens został wypaczony z powodu ingerencji Hudson Bay Company, która rozszerzyła swoje wpływy na obszar wybrzeża na początku XIX wieku.

Sztuka rzeźbienia i wznoszenia dużych kolumn upamiętniających (słupów totemowych) prawdopodobnie nie jest starożytna na północnym wybrzeżu Pacyfiku. Wcześni badacze nie wydają się zauważać ich, możemy więc spekulować, że to nabycie metalowych narzędzi od handlarzy dało Indianom środki do rozwoju technik sztuki rzeźbienia w drzewie w tak okazałej formie. Zanim te totemy osiągnęły swoje imponujące rozmiary, wydaje się, że o wiele wcześniej rzeźbiono słupy nagrobkowe, fronty domów, maski oraz obiekty kamienne. Możemy również spekulować, że rzeźbione totemy były modne wśród ambitnych wodzów obwieszczających swoje bogactwo i tożsamość przez upamiętnienie przodków, których duchy mogły być pięknie ukazane w zwierzęcej, ptasiej lub mitologicznej formie, na przykład: Orła, Kruka, Sowy, Niedźwiedzia, Bobra, Wilka, Żaby, Rekina, Wieloryba, Halibuta i Łososia – na imponujących słupach.

Wzdłuż wybrzeża Waszyngtonu i Oregonu zoomorficzne rzeźbiarstwo i malarstwo charakterystyczne dla plemion północnych traciło na znaczeniu. Czinukowie byli wyśmienitymi handlarzami, którzy w zamian za suszonego łososia i muszle dentalium oraz czasem niewolników z Kalifornii otrzymywali dobra kultury materialnej północnych plemion. Domostwa ich były bardziej prymitywne i jednorodzinne. W południowym Oregonie i północno – zachodniej Kalifornii nieznane było deformowanie głów, takie jak praktykowano w stosunku do małych dzieci na północy; sekwoja zastępowała żywotnik jako główne drewno, a suknie i bluzy jeleniej skóry zastepowały suknie plecione z kory żywotnika na północy. Tajne stowarzyszenia szamańskie, takie jak Tancerze Kanibale u Kwakiutlów, nie były znane na południu. Południowe plemiona wytwarzały wysokiej klasy koszykarstwo lub nabywały je od plemion kalifornijskich z dalekiego południa.

Kultura Wybrzeża Północno – Zachodniego załamała się głównie z powodu nawrócenia plemion na chrześcijaństwo, wpływu gorączki złota na Alasce i Terytorium Jukonu i napływu osadników w dolinach rzek stanów Waszyngton i Oregon w XIX wieku. Ich populacja drastycznie spadła na niektórych obszarach, a cała kultura uległa zanikowi, gdy nacisk rządu kanadyjskiego spowodował zakaz obchodzenia potlaczy wśród Kwakiutlów, łącznie z konfiskatą wielu przedmiotów ceremonialnych, zwróconych dopiero ostatnio.

Obszar kulturowy Ameryki Północnej obejmujący cały obecny Quebec, Nową Fundlandię, północne połacie Ontario, Manitoby, Saskatchewan, Alberty, północne obszary wnętrza lądu Kolumbii Brytyjskiej, Terytorium Jukon, zlewisko rzeki Mackenzie wraz z Wielkim Jeziorem Niewolniczym i Wielkim Jeziorem Niedźwiedzim, i wnętrze Alaski. Indianie, wyłączając Beothuków, należą wyłącznie do rodziny Algonkińskiej na wschodzie i Atapaskiej na północnym zachodzie. W obrębie tego rozległego obszaru kultura pozostawała dość stała, chociaż elastyczna, ściśle związana z łowiectwem i rybołówstwem. Klimat jest surowy, z długą, mroźną zimą i krótkim, ciepłym latem. Temperatury poniżej –40 stopni C. są powszechne, ale często osiągają 30 stopni C. latem, a towarzyszy im ogromna ilość owadów, które dręczą tak ludzi jak i zwierzęta.

Zwierzęta o ekonomicznym znaczeniu dla Indian to łoś, karibu, niedźwiedź, lis, wilk, wydra i bóbr, a wśród ryb sieja, lipień, pstrąg i szczupak. Znaczna liczba grup atapaskich, z obszarów wielkiego łańcucha gór na Terytorium Jukon i w Kolumbii Brytyjskiej, zamieszkiwała bujne lasy dolin rzecznych pełne świerku, jodły, żywotnika i choiny kanadyjskiej. Tylko w zatoce Cooka na Alasce żyli Indianie, gospodarczo częściowo zależni od morza. Dla niektórych grup alaskańskich ważny był łosoś. Rybołówstwo stało się ważniejsze u schyłku okresu handlu futrami.

Religia koncentrowała się na relacjach pomiędzy duchami zwierząt i człowiekiem, a nieosobowymi duchami żywiołów takich jak ogień, wiatr i woda. Rolą szamanów była pomoc w uniknięciu chorób i wykorzystaniu mocy zwierząt. Mało było ceremonii publicznych poza obszarami gdzie odnotowano wpływy innych kultur takich jak Eskimosi lub Północno–Zachodnie Wybrzeże; Ingalik, Tanaina i inni zachodni Atapaskowie mieli bogate życie obrzędowe, w części zaczerpnięte od kultur wybrzeża.

Pod koniec XVIII wieku wpływ na życie na północy miała sieć placówek handlowych związanych z handlem futrami. Towary europejskie stopniowo zmieniały odzież, budownictwo i wzorce osadnictwa, a wpływy misyjne przekształcały religię, co również stworzyło pewne półchrześcijańskie kulty natywistyczne podobne do tych, jakie spotykano gdzie indziej w Ameryce Północnej. Przekształcane były również tradycje artystyczne, np. kwiatowe ozdoby koralikowe na odzieży w dużej mierze zastąpiły ozdoby z kolców ursona i wzory malowane.

Obszar kulturowy Arktyki, ojczyzna wyłącznie Eskimosów (teraz zwykle zwanych Inuitami) i Aleutów zajmuje połać 5000 mil od Syberii do Grenlandii, włączając większość wysp i obszary przybrzeżne Alaski, Kanady wraz z Labradorem i Grenlandię. Ziemia ta jest prawie bezdrzewna i ograniczona przez tundrę na południu. Jest to region, gdzie klimat jest tak zimny, a wybrzeża chłostane burzami o takiej wielkości, że wydaje się on znajdować poza granicami obszarów, na których ludzkie istoty mogą przetrwać, a co dopiero rozwijać się pomyślnie.

Przodkowie Eskimosów wydają się być ostatnią większą grupą ludzi, która napłynęła z Syberii przez cieśninę Beringa, prawdopodobnie pomiędzy 5000 – 6000 p.n.e., a Aleuci prawdopodobnie oddzielili się od reszty stosunkowo wcześnie. Te ludy protoeskimoskie prawdopodobnie osiągnęły współczesną Grenlandię około 2000 roku p.n.e.; archeolodzy odkryli pozostałości osadnictwa, które nazwali “Kulturą Dorset”. Dalej na zachód wzdłuż wybrzeża morza Beuforta odnaleziono pozostałości innej wczesnej kultury, którą określono mianem Thule. Uważa się, że ludy Thule lub ich potomkowie nagle przemieścili się na wschód około 800 roku; osiedlili się wzdłuż wolnych od lodu brzegów Grenlandii i wchłonęli ludy Dorset. Mniej więcej w tym samym okresie opuścili większość najdalej na północ wysuniętych wysp Arktyki, prawdopodobnie z powodu zmian klimatycznych.

Eskimosi opierali swą egzystencję głównie na morzu, gdzie łańcuch żywieniowy zapewniała duża populacja fok, wielorybów i morsów. Latem, kiedy zwykle jednostajny krajobraz szybko ogarniało ciepło oraz wybujałość flory i fauny, udając się w głąb lądu zamieniali się w łowców karibu, powracając na wybrzeże jesienią i zimą, aby łowić ryby i polować na ssaki morskie przez przeręble lub głębokie szczeliny w lodzie. Żywili się głównie tłuszczem i spożywanym w większości na surowo mięsem, które dostarczało im witaminy C potrzebnej dla zdrowia. Ich narzędzia, oszczepy, harpuny, sanie, szkielety kajaków, a nawet łuki często musiały być składane w złożone konstrukcje z dryfującego drewna i rogu, dlatego że mieli ograniczony dostęp do drzew (chociaż na Alasce popularne były drewniane maski, które przypominały te z kultury Wybrzeża Północno – Zachodniego, a spotykano również inne wymiany kulturowe z Subarktycznymi Atapaskami).

Plemionami, które najbardziej różniły się od naszych wyobrażeń o typowych Eskimosach były Chugachigmiut lub Chugach znad cieśniny Księcia Wiiliama na Alasce i Kaniagmiut z wyspy Kodiak. W obydwu mumifikowano szlachetnie urodzonych, budowano domy z drewnianych płytek, które przypominały domy Tlingitów i rozwinięto techniki polowania na wieloryby bardzo podobne do stosowanych przez Nootka daleko na południu. Budownictwo Eskimosów było zróżnicowane poczynając od igloo z bloków lodowych wśród niektórych Eskimosów kanadyjskich po półziemianki z darni, drewna i kości wieloryba w zimowych osadach, a latem szałasy kryte skórami fok i karibu.

Byli oni i wciąż są wyśmienitymi nawigatorami na morzu i lodzie, podróżującymi w kajakach lub saniach ciągniętych przez psy. Ich świat roił się od ponadnaturalnych stworzeń, zwykle interpretowanych przez szamanów. Eskimosi praktykowali dzieciobójstwo i pozostawiali starych ludzi na samotną śmierć w bardzo ciężkich czasach, ale przesadność tych historii przysłania ich unikalną zdolność przetrwania w tym ostrym, zimnym i mrocznym środowisku. Poza rodziną, nie spotykano organizacji społecznej.

W tym względzie różnili się od nich Aleuci, którzy posiadali warstwową strukturę społeczną składającą się z wodzów, zwykłych ludzi i niewolników. W połowie XVIII wieku Aleuci spotkali się z wpływami europejskimi, kiedy rosyjscy badacze osiedlili się na ich wyspach i rozpoczęli handel futrami wydr morskich, w którym uczestniczyli; nastąpiło również nawrócenie na religię Rosyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego. Byli oni wytwórcami wyśmienitej odzieży wodoodpornej, oraz podobnie jak Eskimosi przewyższali innych w koszykarstwie. Oni również używali dwuosobowych kajaków lub bajdarek.

Niezależnie od Aleutów, Eskimosi dzielili się na dwie grupy językowe: pierwsza składała się z syberyjskich Jupików, Eskimosów Pacyfiku (Chugachigmiut) i Eskimosów Alaskańskich (Kuskwogmiut itp.); na drugą składały się wszystkie pozostałe plemiona wschodu. Eskimosi Syberyjscy mogą być przesiedleńcami z Alaski lub pozostałością pierwotnych ludów, od których pochodzą wszyscy Eskimosi, lub mieszanką obydwu tych grup. Grenlandzcy Eskimosi długo współegzystowali najpierw z Normanami, a później z Duńczykami. Wpływy europejskie nadeszły później do plemion Eskimosów Kanadyjskich, ale już na początku XX wieku w powszechnym użyciu były namioty z tkaniny, wytwarzane przez białych łodzie na wieloryby, broń palna i maszyny do szycia, tak jak forma alfabetu zgłoskowego podobna do systemu Kri, wprowadzona przez misjonarzy.

Publikacja na stronie www.indianie.eco.pl za uprzejmą zgodą Autorów opracowania.

Dalsze wykorzystanie tekstu w całości lub części tylko za pisemną zgodą: cien(at)indianie.eco.pl

Powrót na początek