Agnieszka Kapitańska (WSMiP)


Obecna sytuacja Indian w Chile na podstawie raportu ONZ z listopada 2003 roku


W 1993r. Chile przyjęło Prawo Ludności Rdzennej (Ley Indígena) uznające Indian za potomków grup ludności żyjących na terytorium Chile od czasów prekolumbijskich, posiadających prawo do manifestowania etnicznych i kulturowych korzeni przynależności do danej kultury, wyrażane poprzez prawo do ziemi przez nich zajmowanej. Do najważniejszych grup etnicznych zaliczane są grupy: Mapuche, Aymara, Rapa Nui (Pascuenses), Atacameños, Quechuas, Collas, Kawashkar (Alacalufe), Yámana (Yagán). Ludność etniczna liczy obecnie około 700 000 osób, stanowiąc 4,6% populacji.

Chociaż sytuacja w Chile uległa diametralnej zmianie, ludność rdzenna nadal aktywnie nie uczestniczy w życiu publicznym kraju, co stanowi wyraz długotrwałego odrzucenia socjo – ekonomicznego i dyskryminacji ze strony większości społeczeństwa. W ciągu ostatnich 15 lat rząd przedsięwziął pewne inicjatywy o charakterze ekonomicznym i socjalnym mające na celu poprawę sytuacji ludności rdzennej, jednak nie były one wystarczające. W działania te zostało włączonych wiele organizacji i struktur państwowych, m.in.: Ministerstwo Rozwoju i Planowania MIDEPLAN, specjalnie utworzona Komisja ds. Prawdy Historycznej i Nowego Postępowania (La Comisión de la Verdad Histórica y Nuevo Trato), utworzona przez obecnego prezydenta Ricardo Lagosa, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Zagranicznych oraz Narodowe Stowarzyszenie Rozwoju Ludności Rdzennej (CONADI).

Przeciętna rodzina indiańska żyje na dużo niższym poziomie niż pozostali członkowie społeczeństwa: tylko 41% gospodarstw domowych posiada kanalizację, 58% ma wodę bieżącą, a 65% nie jest podłączona do sieci energetycznej. Poza tym wciąż nie została do końca uregulowana kwestia przynależności ziem. Przede wszystkim wielkość obszarów, które posiadają Mapuche jest zupełnie niewspółmierna do ich potrzeb. Ponadto ziemie te znajdują się wewnątrz rozległych terenów leśnych prywatnych właścicieli, które z kolei są najczęściej ogrodzone i chronione przez specjalnie do tego celu wynajętych strażników, co utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia dostęp Indian do ich ziem i lasów. Co więcej, ziemie będące w posiadaniu Mapuche zostały pozbawione w wielu przypadkach ujęć wody (zarówno do celów konsumpcyjnych, jak i w celu nawadniania pól), co powoduje spadek wzrostu flory leśnej lub jej całkowity zanik. Rośliny stanowią jeden z podstawowych elementów diety Indian, wiele z nich jest także używana do celów rytualnych czy medycznych. Odrzucona przed Chilijczyków medycyna tradycyjna zaczyna być dopiero teraz wprowadzana do szpitali znajdujących się w regionach zamieszkałych przez rdzenną ludność (program ten znajduje się w początkowej fazie realizacji).

Do rozwiązania powyższych problemów oprócz rządu chilijskiego włączyła się także ONZ, która przedstawiła listę zaleceń mogących wpłynąć na poprawę stosunków w kraju. Dotyczy to zarówno kwestii prawodawczych, jak i związanych z edukacją i medycyną. Jednak za najważniejszą kwestię ONZ uznaje uświadomienie istniejącego problemu dyskryminacji ludności rdzennej na terenie państwa.


= = = =

Streszczenie referatu wygłoszonego podczas Konferencji

Prawa człowieka a sytuacja Indian w Ameryce Łacińskiej”

Łódź, 16.12.2004