Udało mi się nawiązać kontakt z Jamesem Robideau, czynnym działaczem AIM (American Indian Movement), założycielem i dyrektorem Dakota Youth Project, bliskim kuzynem Leonarda Peltiera. Pojechałam na to spotkanie tak podekscytowana, że zupełnie nie myślałam o tym, o czym właściwie chcę z nim rozmawiać, o co zapytać...Ważne było tylko jedno: iż w końcu mam szansę spotkać nie tylko kogoś ważnego, ale też kogoś, kogo zawsze chciałam poznać: "współczesnego Indianina". Nie tego z butelka piwa w jednej ręce i papierosem w drugiej, ale tego walczącego o przeszłość i przyszłość, wolność i tradycje, wierzącego wciąż we własną indiańskość.

Czego się spodziewałam? Pokoju pełnego indiańskich "gadżetów", malowideł na ścianie i plemiennego rękodzieła, a wśród nich Indianina z fajka pokoju w ręce? Czy zwykłego amerykańskiego mieszkania z wielkim telewizorem pośrodku i człowieka, którego tylko charakterystyczne ostre rysy twarzy i poważna, trochę cięta mina zdradzały prawdziwą przynależność. Usiadłam przy stole, niepewna co zrobić z własnymi rękami i jak zacząć konwersację. W tym momencie nawet język angielski, którym władam całkiem dobrze wydał mi się bardzo trudny. Zdania się plątały a słowa gdzieś zawieruszały. Czułam się trochę niezręcznie.. Dlaczego ta postać stała się dla mnie taka ważna?

JR. Wspomniałaś w liście o jakiejś polskiej organizacji. Cieszę się, ze ludzie z Europy interesują się nasza kultura..

JR.: Jestem Dakota, urodziłem się w rezerwacie. Masz racje, wielu Indian przyjęło typowo amerykański styl życia, ale obecnie wielu z nich wraca do swoich korzeni i wciąż praktykuje dawne ceremonie. Nie można jednak zmienić historii. Odcięto nas od naszej wiary, tradycji . Brano nas do amerykańskich szkół, zabraniano używania naszego języka i przeprowadzania ceremonii... Nie jest więc rzeczą dziwną, że wielu z nas po prostu przyjęło ten nowy, nie koniecznie dobry styl życia. Moje życie tez nie zawsze wyglądało tak jak teraz...

A. Powiedz mi cos więcej o sobie...

JR. Masz na myśli imię plemienne?

A. Tak

JR. Wielu młodych mieszkańców rezerwatów związało się z gangami, maja problemy z amerykańskim prawem. Wielu z nich cierpi na FASE syndrom ( Fetal Alcohol Syndrome&Effects) oraz brak im ciepła ogniska domowego. Większość z nich nie ma łatwego życia, a tym bardziej dostępu do edukacji, szczególnie tej "tradycjonalnej". Nasz program zawiera różnorodne tematy tj.: tradycja poszczególnych plemion, ceremonie, język, ale również komputery, prawo, uzależnienie od narkotyków, FASE, AIDS i wiele innych.. Niedawno kupiłem kawałek ziemi. Planuje tam wybudować dom, nie szkolę, w którym będzie mogło znaleźć przyjazna rękę wielu indiańskich nastolatków.

A. Czy twoja działalność zamyka się w granicach rezerwatów?